Zapalenie stawów jest to choroba polegająca na wystąpieniu stanu zapalnego w jednym lub w kilku stawach. Schorzenie prowadzi do stanu zapalnego chrząstki stawowej, który skutkuje jej uszkodzeniem. Stan zapalny jest reakcją obronną organizmu na urazy jak złamanie czy skręcenie, infekcje bakteryjne, wirusowe czy grzybicze lub postępujące z wiekiem zużywanie się stawów. Przewlekły stan zapalny chrząstki stawowej prowadzi do jej uszkodzeń, degradacji chrząstki stawowej, wytworzenia wyrośli kostnych (osteofitów) i uszkodzeń skutkujących ograniczeniem ruchomości stawów. Rozróżniamy ponad 100 rodzajów zapalenia stawów, jednak najczęściej występuje tylko kilka typów schorzenia.
Przyczyny występowania choroby nie są całkowicie jasne. Zapalenie stawów często towarzyszy chorobom autoimmunologicznym powstałym w wyniku autoagresji organizmu lub chorobie skóry zwanej łuszczycą. Rozwija się najczęściej powoli, dotyka zazwyczaj jednego, rzadziej kilku stawów w układzie symetrycznym. Ostry początek choroby obserwuje się jedynie u 10-15% pacjentów. Zapalenie stawów jest schorzeniem utrudniającym normalne funkcjonowanie, jest także główną przyczyną inwalidztwa u osób powyżej 50. roku życia.
Zapalenie stawów, objawy, najczęstsze rodzaje
W początkowej fazie schorzenia objawy mogą być na tyle łagodne, że pacjent nie postrzega ich jako potencjalnie niebezpiecznych. Charakterystyczne objawy zapalenia stawów to ból, obrzęk i poranna sztywność stawów ustępująca po czasie. Pojawia się zaczerwienienie i ocieplenie skóry oraz poszerzenie obrysów stawu. Może dojść do zajęcia także innych narządów. Z czasem dochodzi do ograniczenia pełnego zakresu ruchu w stawie, po dłuższym występowaniu schorzenia dochodzi do deformacji stawów. Najczęstsze rodzaje zapalenia stawów to:
-Choroba zwyrodnieniowa stawów spowodowana zaburzeniem ilości i jakości chrząstki stawowej, jest to schorzenie przewlekłe skutkujące degradacją tkanek stawu, pojawia się najczęściej między 40 a 60 rokiem życia. W wyniku choroby nastepuje niszczenie stawu, co w konsekwencji prowadzi do jego wymiany – na sztuczny (implant/proteza);
-Reumatoidalne zapalenie stawów, często przypisywane jest autoagresji organizmu i czynnikom genetycznym, nieswoiste zapalenie stawów symetrycznych rąk i stóp, zwyrodnienie palców może utrudniać chwytanie niewielkich przedmiotów, pojawiają się między 40 a 55 rokiem życia, większość przypadków dotyczy kobiet:
-Dna moczanowa (artretyzm, podagra), przyczyną jest kwas moczowy wytrącający się w formie kryształków szczawianu wapnia w płynie stawowym, napady najczęściej występują po tłustym posiłku lub spożyciu alkoholu, objawy to silny ból, zaczerwienienie, ocieplenie, ograniczenie ruchomości stawu, najczęściej dużego palca u nogi, wysokie stężenie kwasu moczowego we krwi niekorzystnie wpływa na układ krwionośny, może zwiększać ryzyko zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych.
U dzieci zapalenia stawów znacząco różnią się od przypadków osób dorosłych. Ich przebieg jest często dynamiczny ze znacznym nasileniem objawów takich jak obrzęk, uczucie gorąca, nasilający się ból powodujący ograniczenia aktywności fizycznej, pojawia się nadmierne zmęczenie. Choroby mogą pojawić się w każdym wieku i niekiedy trwać przez całe życie. Konieczne jest zdiagnozowanie schorzenia, bezzwłoczne podjęcie leczenia i wdrożenie odpowiedniej profilaktyki. Najczęstsze schorzenia występujące u dzieci to reaktywne zapalenie stawów zaliczane do grupy schorzeń reumatycznych i septyczne zapalenia stawów spowodowane przez bezpośrednią inwazję bakterii do stawu.
Leczenie zapalenia stawów
Leczenie zapalenia stawów ze względu na mnogość rodzajów, miejsce występowania, stopień zaawansowania, przebieg choroby i wiek pacjenta nie jest zabiegiem ani łatwym, ani krótkotrwałym. Prawidłowe zdiagnozowanie i wybór metody leczenia pozwalającej na zatrzymanie lub spowolnienie choroby, należy powierzyć specjalistom. Wywiad kliniczny, badania obrazowe uwidaczniające uszkodzenia struktur stawowych oraz wyniki badań laboratoryjnych krwi i moczu pozwalają na rozpoznanie nasilenia choroby, ustalenie metody leczenia i rehabilitacji.
Leczenie zachowawcze, w przypadku na przykład diagnozowania reaktywnego zapalenia stawów, polega na podawaniu niesterydowych leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych, a w razie rozpoznania pierwotnego patogenu zalecane jest leczenie antybiotykiem. W klinice Carolina Medical Center w przypadku rozpoznania septycznego zapalenia stawów zalecane jest leczenie operacyjne, najczęściej metodą artroskopową, polegające na oczyszczeniu, drenażu i zastosowaniu się antybiotykoterapii.
